એપ્રિલમાં હીટવેવને કારણે મહારાષ્ટ્રના નવી મુંબઈમાં લગભગ ૧૨-૧૫ લોકોના મોત થયા

ભારતમાં હીટવેવને કારણે લોકો પોતાનો જીવ ગુમાવી રહ્યા છે અને આવનારા સમયમાં તેના કારણે વધુ લોકોના મોત થઈ શકે છે. તમે આ રિપોર્ટ પરથી અંદાજ લગાવી શકો છો કે હીટવેવ કેવી રીતે દેશવાસીઓ માટે જીવલેણ બની રહ્યો છે. અભ્યાસ IQ  અનુસાર, એપ્રિલમાં હીટવેવને કારણે મહારાષ્ટ્રના નવી મુંબઈમાં લગભગ ૧૨-૧૫ લોકોના મોત થયા હતા અને ૯૦-૯૫ લોકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. ગયા વર્ષે ઘણા સમાચાર આવ્યા હતા, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતીયો હીટવેવના કારણે મૃત્યુ પામી રહ્યા છે. તો શું ભારત ખરેખર હીટવેવને કારણે સળગી રહ્યું છે? દક્ષિણ અને દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં એપ્રિલમાં હીટવેવનો અનુભવ થયો હતો. ફેબ્રુઆરીમાં કહેવામાં આવી રહ્યું હતું કે આ વખતે ઉનાળો બહુ વહેલો આવી ગયો છે. હકીકતમાં, દક્ષિણ અને દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં ફેબ્રુઆરી અને એપ્રિલમાં હીટવેવનો અનુભવ થયો હતો. કેટલીક જગ્યાએ રેકોર્ડ બ્રેક તાપમાન?!… કેટલીક જગ્યાએ રેકોર્ડ બ્રેક તાપમાન નોંધાયું હતું. જો આપણે ઉત્તર ભારતની વાત કરીએ તો અહીં તાપમાન ૪૪ ડિગ્રી સેલ્સિયસથી વધુ નોંધાયું હતું.

બીજી તરફ જો આપણે થાઈલેન્ડ શહેરની વાત કરીએ તો ત્યાંનું તાપમાન ૪૫.૪ ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી નોંધાયું હતું. ગયા વર્ષે ભારત અને પાકિસ્તાનમાં હીટવેવને કારણે લગભગ ૯૦ લોકોના મોત થયા હતા. વર્લ્ડ વેધર એટ્રિબ્યુશન (વૈજ્ઞાનિકોનું જૂથ) ના અહેવાલ મુજબ, દક્ષિણ એશિયા અને દક્ષિણ પૂર્વ એશિયામાં હીટવેવ્સની ઘનતા અને આવર્તન ૩૦ ટકા વધે છે. વૈજ્ઞાનિકોના આ જૂથે જણાવ્યું હતું કે હવામાન પરિવર્તનના કારણે આ પ્રકારની ઘટનામાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. ૨૦૧૫માં હીટવેવને કારણે ૨૦૮૧ લોકોના મોત?!… ભારતમાં ૨૦૧૧ થી ૨૦૨૧ સુધીના ડેટા પર નજર કરીએ તો ૨૦૧૧માં ૪૦ દિવસ હીટવેવના દિવસો નોંધાયા હતા. આ વર્ષે ૧૨ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. જ્યારે ૨૦૧૫માં સૌથી વધુ ૨૦૮૧ લોકો હીટવેવના કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. આ વર્ષે ૮૬ દિવસ સુધી હીટવેવની સ્થિતિ રહી હતી. ૨૦૨૧માં હીટવેવને કારણે ૩૬ લોકોના મોત થયા હતા. આ આંકડાઓ દર્શાવે છે કે હીટવેવ પોતે જ ભારે હવામાન બની ગયું છે, જેના વિશે આપણે કંઈક કરવાની જરૂર છે. હીટવેવ શું છે?… જો તમે હીટવેવને સાદી ભાષામાં સમજવાનો પ્રયત્ન કરો તો કોઈ વિસ્તારનું તાપમાન તે વિસ્તારના સામાન્ય તાપમાન કરતાં વધી જાય અને આ સ્થિતિ સતત બે દિવસ સુધી રહે તો તેને હીટવેવ કહે છે. જ્યારે મહત્તમ તાપમાન ૪૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસ અને સામાન્ય કરતાં ૪.૫ ડિગ્રી વધારે હોય ત્યારે હીટવેવ શરૂ થાય છે. ભારતમાં, જો પારો ૪૦ થી ઉપર વધે અને સામાન્ય કરતા ૬.૫ ડિગ્રી વધારે હોય, તો IMD  તેને હીટવેવ જાહેર કરે છે. હીટવેવને કારણે ૨૦૨૧માં ભારતની આવકમાં $૧૫૯ બિલિયનનું નુકસાન થયું છે.

ક્લાઈમેટ ટ્રાન્સપરન્સીના રિપોર્ટમાં ૨૦૨૨માં આ માહિતી આપવામાં આવી હતી. જો જોવામાં આવે તો, ભારતની મોટાભાગની વસ્તી શ્રમ, બાંધકામ, ઉત્પાદન, કૃષિ ક્ષેત્રોમાં વધુ કામ કરે છે, જે વાસ્તવમાં ઉષ્માભર્યું કામ છે. જો તમે ઉચ્ચ ગરમીમાં કામ કરો તો ઉત્પાદકતામાં ઘટાડો થાય છે.  ૨૦૩૦ સુધીમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે?!… જો ભારતમાં હીટવેવની સ્થિતિ એવી જ રહી તો ૨૦૩૦ સુધીમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. ભારતની જીડીપીનો ૪૦ ટકા હિટ એક્સપોઝ્‌ડ વર્ક પર આધારિત છે અને જો તે કામની ઉત્પાદકતા ઘટશે તો તેની સીધી અસર ભારતના ૪૦ ટકા જીડીપી પર પડશે.