અહેવાલઃ 275 મિલિયન ભારતીય બાળકોમાં સીસાનું સ્તર WHO દ્વારા નિર્ધારિત હસ્તક્ષેપિત મર્યાદા કરતાં વધી ગયું
ભારતમાં સીસાના ઝેર પર પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય બેઠક
નવી દિલ્હી: “ભારતમાં લીડ પોઈઝનીંગ સ્ટેટસ, ચેલેન્જીસ એન્ડ વે આઉટ’ નામની પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્ફરન્સ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થઈ. વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO)ના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક અને MSSRFના પ્રમુખ ડો. સીમ્સ સ્વામીનાથન, આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ મંત્રાલયના અધિક સચિવ સ્વીટી એલ. ચાંગસન સાથે કોન્ફરન્સનું ઉદ્ઘાટન કર્યું. તેમણે આ મુદાના વિવિધ પાસાઓ પર તેના ભાગીદારો સાથે સંશોધન નીતિ ર્થિક ટેક દ્વારા હાથ પરાયેલા પાંચ સંશોધન અહેવાલો પણ લોન્ચ કર્યા હતા.
આ હાઈબ્રિડ ઇવેન્ટે સીસાના ઝેરના ગંભીર પરંતુ વારંવાર અવગણવામાં આવતા મુદ્દને ઉકેલવા માટે યુએસ, બાંગ્લાદેશ અને સમગ્ર ભારતમાંથી 60થી વધુ નિષ્ણાતો, નીતિ નિર્માતાઓ, વૈજ્ઞાનિકો, ડૉક્ટરો અને બહુપક્ષીય સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓને એકત્ર કર્યા. પેનલના સભ્યોએ આ જાહેર આરોગ્ય સંકટને પહોંચી વળવા પરીક્ષણ, સ્રોતો, પડકારો અને નવીનતમ સંશોધનો અને નવીનતાઓની ચર્ચા કરી હતી. હિતધારકોનો આ મેળાવડો આગળના માર્ગ પર વિચાર-વિમર્શ કરવા અને સહયોગી પ્રયાસની જરૂરિયાત અંગે ચર્ચા કરવા માટે બોલાવવામાં આવ્યો હતો.
યુનિસેફ અને પ્યોર અર્થના 2020ના અહેવાલ મુજબ, 275 મિલિયન ભારતીય બાળકોમાં સીસાનું સ્તર WHO દ્વારા નિર્ધારિત હસ્તક્ષેપિત મર્યાદા કરતાં વધી ગયું છે. લીડ એક્સપોઝરના પરિણામે 2019માં બાળક દીઠ સરેરાશ 6.7 IQ પોઈન્ટ્સનું નુકસાન થયું, જેનાથી દેશને GDPમાં $93 મિલિયનનો ખર્ચ થયો. 2023માં લેન્સેટમાં પ્રકાશિત એક અહેવાલ અનુસાર, તે કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર સમસ્યાઓથી 10 લાખથી વધુ પુખ્ત વયના લોકોના મૃત્યુ તરફ દોરી ગયું.
નોલેજ પાર્ટનર્સ તરીકે ઓપન ફિલાન્થ્રોપી અને વાઇટલ સ્ટેટેજીઝ દ્વારા સમર્થિત, આ ઇવેન્ટમાં સમજદાર પેનલ ચર્ચાઓ, વૈજ્ઞાનિક પ્રસ્તુતિઓ અને નેટવર્કિંગ તકોનો સમાવેશ થાય છે. વિશ્વના સૌથી પ્રતિષ્ઠિત અગ્રણી નિષ્ણતોમાંના એક, બોસ્ટન કોલેજના પ્રોફેસર ફિલિપ જે. લેન્રીગન દ્વારા મુખ્ય ભાષણ આપવામાં આવ્યું હતું.
લીડ ટોક્સિસીટી પરના ઈન્ડિયા વર્કિંગ ગ્રૂપના ચેરમેન અને પહેલ ઈન્ડિયા ફાઉન્ડેશનના પ્રતિષ્ઠિત ફેલો ડૉ. ભૂષણે તેમના ઉદ્ઘાટન સંબોધનમાં જણાવ્યું હતું કે, “સીસાના એક્સપોઝરની હદ અદ્રશ્ય હોવાથી, આપણા દેશમાં તેની મોટાભાગે અવગણના કરવામાં આવી છે. ઝારખંડમાં અમે હાથ ઘરેલા તાજેતરના સર્વેમાં ચિંતાજનક વાસ્તવિક્તા બહાર આવી છે: અમારા મોટાભાગના ડોકટરો અને આરોગ્ય કર્મચારીઓ સીસાના ઝેરની સમસ્યા વિશે પણ જાણતા નથી.
તેમણે એમ પણ કહ્યું હતુ કે આજની મીટિંગના અંત સુધીમાં, હું આશા રાખું છું કે અમે એક ચોક્કસ કોલ ટુ એક્શન પર પહોંચીશું, એક એવી યોજના કે જેના માટે આપણે બધા પ્રતિબદ્ધ થઈ શકીએ, અને જે અમને ભારતમાં સીસાના ઝેરને દૂર કરવા દેશે.
નોંધપાત્ર પેનલના સભ્યોમાં ડૉ. હોવર્ડ હું, કેક સ્કૂલ ઓફ મેડિસિન, યુનિવર્સિટી ઓફ સધર્ન કેલિફોર્નિયાના પ્રોફેસર; ડૉ. એમ. શ્રીનિવાસ, ડાયરેક્ટર, AIIMS નવી દિલ્હી, ડૉ. સંતસાભુજ દાસ, ડિરેક્ટર, ICMR-NIOH અને અન્યનો સમાવેશ થાય છે. પેનલની અધ્યક્ષતા ડૉ. રાજીવ કુમાર (ભૂતપૂર્વ ઉપાધ્યક્ષ, નીતિ આયોગ), અધ્યક્ષ, પહેલ ઈન્ડિયા ફાઉન્ડેશન અને ડૉ. ઈન્દુ ભૂષણ, લીડ પોઈઝનિંગ પરના ઈન્ડિયા વર્કિંગ ગ્રુપના અધ્યક્ષ (વિશિષ્ટ ફેલો, પહેલ ઈન્ડિયા ફાઉન્ડેશન) દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આ ઘટના સીસાના ઝેર સામે લડવા અને તેના નાગરિકોની સુરક્ષા માટે ભારતના પ્રયાસોમાં એક મહત્વપૂર્ણ પ્રથમ પગલું હતું. સહભાગીઓએ ભારતીયોની વર્તમાન અને ભાવિ પેઢીઓ માટે સીસના ઝેરની અસરોને ઘટાડવા માટે અસરકારક ઉકેલો બનાવવા માટે સાથે મળીને કામ કરવાનું જાળવી રાખવાનો સંકલ્પ કર્યો હતો.